Dış ticarette kullanılan teslim
usulleri bulunmaktadır.
1)
Exw (Ex Works –Ticari Kuruma Teslimat)
Alıcının
malları teslim alarak ihraç durumunda tüm dokümantasyonları hazır hale
getirerek mevzuat işlerini halleder ve kendi ülkesine temin eder. Gümrük vergisi gibi bütün ödenekler alıcı
tarafından karşılanarak süreç tamamlanır.
2)
Fca (Free Carrıer – Belirtilen Yerde
Taşımacıya Teslimat)
Bu tür
teslimat şeklinde satıcı bütün gümrük işlemleri satıcı tarafındantamamlatılır.
Ancak belirtilen tarih ve yere göre satıcı alıcıya teslimatını
gerçekleştirdikten sonra teslim işlemi tamamlanmış olup navlun ücreti ve bu
noktadan sonra diğer ücretler alıcının sorumluluğu altındadır. Buna ilaven bu
tür taşıma şeklinde taşıma terminali bu noktada herhangi bir demiryolu
istasyonu, konteyner terminali olabilir.
3)
Fas (Free Alongside Ship-Gemi Rotasında
Teslimat)
Burada
satıcının gemiye varana kadar malları getirmesiyle yükümlü olması durumu söz
konusudur. Söylenen saatte yer ve zamanda gemiye getirilen malların alıcıya
teslim edilmesinden sonra masraflar alıcıya aittir. Bu terim yalnızca su ve su
kanallarının olduğu yerde kullanılır. Malı teslim alan alıcı tüm riskleri de
üstlenir.
4)
Free On Board (Gemi Bordasında Teslimat)
Burada
satıcı ihracat ile alakalı bütün dökümantasyonları hazırlar, mevzuat
işlemlerini hallederek alıcı tarafından talep edilen yer ve zaman doğrultusunda
gemi güvertesine geçirilir. Bu noktadan itibaren her türlü risk alıcının
sorumluluğundadır.
5)
Cfr (Cost And Freıght –Mal Ücreti Ve Taşıma)
Bu türde
varış limanına kadar navlun ücreti satıcıya ait olup, mallar küpeşte üzerinden
geçirildikten sonraki süreçte alıcının sorumluluğu altına girer. Bütün belgeler
alıcıya teslim edilir. Navlun dışında bütün ödemeleri yapmak zorunluluğu
vardır.
6)
Cıf (Cost, Insurance And Freıght-Mal Ücreti,
Sigorta Ve Taşıma)
Burada bir önceki CFR şekliyle benzerlik gösterir ancak tek farkı mal ile ilgili olan sigorta ve primler, satıcının sorumluluğu altındadır. Ancak, teslim aldıktan sonra navlun ve sigorta işlemleri hariç her türlü ödeme alıcıya aittir.
7)
CPT ( Carriage paid to …, Taşıma bi sınıra
kadar ödenmiş ise)
Satıcı
varıldığı yere kadar navlun ücretini ödemekle sorumludur. Malları ilk teslim
ettiği yere kadar satıcı sorumlu olurken, bu noktadan sonra bütün masraf ve
riskler otomatik olarak alıcının payına düşer.
8)
CIP (Carriage and Insurance paid to…, Sigorta
ve taşıma bir sınıra kadar ödendi ise)
Burada bir
önceki söylenilen CPT’ den farklı olmak üzere satıcı malın sigortasını da
tamamlatır. Navlun ücretiyle beraber ilk alıcının eline geçene kadar malın
sorumluluğu satıcının üzerindedir. Ancak bu noktadan sonra sorumluluk alıcıya
geçerek navlun ücreti ve sigorta hariç tüm gümrük vergilerini de ödeme
sorumluluğundadır.
9)
DDP (DELIVERED DUTY PAID-Vergilerin ödenme
türüyle oluşan teslimat)
Gümrük
vergisi ödeme şekli de satıcıya ait olup teslimata kadar tüm masraflar satıcı
kontrolündedir. Ancak teslimattan sonra masraflar alıcıya geçer. Navlun ücreti
de alıcıya aittir.
10) DAT
(DELIVERED AT TERMINAL- Terminal teslimatı)
Malların
söylenen terminale taşıma ödemeleri ve zarara uğrama riskleri satıcının
kontrolü altındadır.
11) DAP (
DELIVERED AT PLACE- Belirtilen yere teslimat)
Malların
söylenen yere taşıma ödeme türleri ve hasar alma riskleri satıcının sorumluluğu
altındadır.