Yolcu veya eşyanın belli bir ücret mukabilinde bir noktadan başka bir noktaya taşınması amacıyla taşıyıcı ile yapılan sözleşmeye Taşıma Sözleşmesi denilir.

Taşıma Sözleşmesinin Kurulması

Türk Ticaret Kanununun 856. maddesinin 2. fıkrasına göre; taşıma senedi hazırlanmasa bile tarafların anlaşması halinde taşıma sözleşmesi kurulmuş olacaktır. Kanunda sözleşmenin geçerliliği için belli şartlar koşulmamış olmakla beraber sözleşmenin yazılı olarak kurulması daha sonra ortaya çıkabilecek sorunların çözümünü kolaylaştıracaktır.

Sözleşmenin Tarafları

Taşıma sözleşmesinin tarafları “gönderen” ve “taşıyan”dır. Gönderen eşyanın sahibi olabileceği gibi bir başkası adına da eşyayı gönderiyor olabilir.

Taşıyıcının tanımı ise TTK 850. maddesinin 1. fıkrasında yapılmış olup taşıma sözleşmesi gereği eşya ve/veya yolcuyu taşıma işini üstlenen kişi olarak tanımalanmıştır. Taşıyıcının yaptığı işlemlere Türk Ticaret Kanunu hükümlerinin uygulanabilmesi için taşıyıcının bu işi bir meslek olarak yürütüyor olması, bir başka ifadeyle “tacir” olması gereklidir.

İhtilaflara Uygulanacak Hukuk Sorunu

Taşıma işinin farklı ülkeler veya farklı tabiiyete sahip kişiler arasında yapılması halinde sözleşme uluslararası nitelik kazanmaktadır. İçinde yabancı unsur barındıran sözleşmelerden kaynaklanacak ihtilaflara hangi ülke hukukunun uygulanacağı önemli bir sorun olarak ortaya çıkmaktadır.

Yabancı unsur taşıyan anlaşmazlıkların çözümü aşamasında öncelikle soruna uygulanabilir uluslararası anlaşma bulunup bulunmadığına bakılacaktır. Bu alanda herhangi bir uluslararası anlaşmanın olmaması halinde Milletlerarası Özel Hukuk Kanunu (MÖHUK) hükümleri uygulanacaktır.

Eşyaların karayolu üzerinden taşınmasına ilişkin uluslararası standartları belirlemek amacıyla Birleşmiş Milletler nezdinde hazırlanan CMR adı verilen sözleşmeye Türkiye taraf olmuştur. Bu nedenle karayolu taşımacılığından doğacak ihtilafların çözümünde öncelikli olarak CMR hükümleri uygulanacaktır.

CMR taşıyıcının sorumluluklarını ve taşıma senedine ilişkin hususları kapsamasına rağmen taşıma sözleşmesinin diğer yönleri konusunda hükümleri içermemektedir. Bu alanlardaki sorunlar MÖHUK gereği Kanunlar İhtilafı kuralları ile çözülecektir.