Daha önceleri sadece deniz taşımacılığı için kullanılan navlun kelimesi dış
ticaretin gelişmesi ile hava yolu, kara yolu ve demir yolu ile taşınan bir
bütün yükler ve hizmetler için kullanılmaya başlanmıştır. Bu bağlamda navlun
gemide, uçakta, trende veya kara yolu taşıtlarında taşınan bütün yük,
hizmetlere ve bu işlem için alınan ücrete denilmektedir.
Yük taşımacılığının günden güne gelişmesi ile birlikte beraberinde bazı kalıplaşan terimlerde gelmiştir. Navlun ile ilgili terimler aşağıdaki gibidir.
BAF (Bunker Adjustment Factor) : Deniz aşırı yük taşımacılığı esnasında gemi yakıtı olan fuel oil fiyatlarında yaşanabilecek dalgalanmaların belli oranda sabitlenerek navlun fiyatına dahil edilmesi faktörüdür.
CAF (Currency Adjustment Factor) : Bir birim Amerikan
Dolarında yaşanabilecek dalgalanmaların navlun ücretine sabitlenerek dahil
edilmesi faktörüdür.
Primaj : Genel olarak Türkiye’den yola çıkan ihracat
ürünleri için armatörün riskini minimize edebilmek için navlun ücretine
eklediği ek ücret olarak adlandırılır.
WRS (War Risk Surcharge) : Savaş riski içeren limanlardan
geçen veya bu limanlara yapılan seferlerin gemileri için navluna ek ücret
olarak dahil edilen bir ücret türüdür.
High Cube Surcharge : Ölçüleri standart konteynerlerden
daha büyük olabilen ve üretici firmaya göre değişiklik gösterebilen bu
konteyner tipinde yüklerin taşımacılığı için navlunda alınan ek ücret türüdür.
Imco Charge : Tehlikeli, radyoaktif, yanabilir, tutuşabilir
ya da patlayıcı maddelerin taşımacılığını üstlenen armatörlerin bu maddeler
için navluna ek olarak aldığı ücret türüdür.
Broker : Taşıyıcı armatör ile yükleyici arasındaki aracılık
eden kişi, komisyoncu.
Charter Taşıma : Yüklenilecek geminin bir kısmının veya
tamamının kiralanarak yapıldığı taşıma türüdür.
Armatör : Gemisini yük taşımacılığına açan kişi, gemi
sahibi.
Acente
: Herhangi bir limanda armatörü temsil eden ve onun adına hareket
edebilen kuruluş.