Daha
önceleri sadece deniz taşımacılığı için kullanılan navlun kelimesi dış
ticaretin gelişmesi ile hava yolu, kara yolu ve demir yolu ile taşınan bir
bütün yükler ve hizmetler için kullanılmaya başlanmıştır. Bu bağlamda navlun
gemide, uçakta, trende veya kara yolu taşıtlarında taşınan bütün yük,
hizmetlere ve bu işlem için alınan ücrete denilmektedir.
Yük
taşımacılığının günden güne gelişmesi ile birlikte beraberinde bazı kalıplaşan
terimlerde gelmiştir. Bunlar aşağıdaki gibidir.
BAF (Bunker
Adjustment Factor) : Deniz aşırı
yük taşımacılığı esnasında gemi yakıtı olan fuel oil fiyatlarında yaşanabilecek
dalgalanmaların belli oranda sabitlenerek navlun fiyatına dahil edilmesi
faktörüdür.
CAF
(Currency Adjustment Factor) : Bir birim Amerikan Dolarında yaşanabilecek
dalgalanmaların navlun ücretine sabitlenerek dahil edilmesi faktörüdür.
Primaj : Genel olarak Türkiye’den yola çıkan
ihracat ürünleri için armatörün riskini minimize edebilmek için navlun ücretine
eklediği ek ücret olarak adlandırılır.
WRS (War
Risk Surcharge) : Savaş riski
içeren limanlardan geçen veya bu limanlara yapılan seferlerin gemileri için
navluna ek ücret olarak dahil edilen bir ücret türüdür.
High Cube
Surcharge : Ölçüleri
standart konteynerlerden daha büyük olabilen ve üretici firmaya göre değişiklik
gösterebilen bu konteyner tipinde yüklerin taşımacılığı için navlunda alınan ek
ücret türüdür.
Imco Charge
: Tehlikeli,
radyoaktif, yanabilir, tutuşabilir ya da patlayıcı maddelerin taşımacılığını
üstlenen armatörlerin bu maddeler için navluna ek olarak aldığı ücret türüdür.
Broker : Taşıyıcı armatör ile yükleyici
arasındaki aracılık eden kişi, komisyoncu.
Charter
Taşıma : Yüklenilecek
geminin bir kısmının veya tamamının kiralanarak yapıldığı taşıma türüdür.
Armatör : Gemisini yük taşımacılığına açan
kişi, gemi sahibi.
Acente : Herhangi bir limanda armatörü temsil eden ve onun adına hareket edebilen kuruluş.