Daha önceleri sadece
deniz taşımacılığı için kullanılan navlun kelimesi dış ticaretin gelişmesi ile
hava yolu, kara yolu ve demir yolu ile taşınan bir bütün yükler ve hizmetler
için kullanılmaya başlanmıştır. Bu bağlamda navlun gemide, uçakta, trende veya kara
yolu taşıtlarında taşınan bütün yük, hizmetlere ve bu işlem için alınan ücrete
denilmektedir.
Yük taşımacılığının
günden güne gelişmesi ile birlikte beraberinde bazı kalıplaşan terimlerde
gelmiştir. Navlun ile ilgili terimler şöyledir ;
BAF (Bunker Adjustment Factor) : Deniz aşırı yük taşımacılığı esnasında gemi yakıtı
olan fuel oil fiyatlarında yaşanabilecek dalgalanmaların belli oranda
sabitlenerek navlun fiyatına dahil edilmesi faktörüdür.
CAF (Currency Adjustment Factor) : Bir birim Amerikan Dolarında yaşanabilecek
dalgalanmaların navlun ücretine sabitlenerek dahil edilmesi faktörüdür.
Primaj : Genel olarak Türkiye’den yola çıkan ihracat ürünleri için armatörün riskini
minimize edebilmek için navlun ücretine eklediği ek ücret olarak adlandırılır.
WRS (War Risk Surcharge) : Savaş riski içeren limanlardan geçen veya bu
limanlara yapılan seferlerin gemileri için navluna ek ücret olarak dahil edilen
bir ücret türüdür.
High Cube Surcharge : Ölçüleri standart konteynerlerden daha büyük
olabilen ve üretici firmaya göre değişiklik gösterebilen bu konteyner tipinde
yüklerin taşımacılığı için navlunda alınan ek ücret türüdür.
Imco Charge : Tehlikeli, radyoaktif, yanabilir, tutuşabilir ya da patlayıcı maddelerin
taşımacılığını üstlenen armatörlerin bu maddeler için navluna ek olarak aldığı
ücret türüdür.
Broker : Taşıyıcı armatör ile yükleyici arasındaki aracılık eden kişi, komisyoncu.
Charter Taşıma : Yüklenilecek geminin bir kısmının veya tamamının
kiralanarak yapıldığı taşıma türüdür.
Armatör : Gemisini yük taşımacılığına açan kişi, gemi sahibi.
Acente : Herhangi bir limanda armatörü temsil eden ve onun adına hareket edebilen kuruluş.