1.1.Unimodal Taşımacılık
Malların bir veya daha fazla taşıma yollarından yalnızca
birisiyle taşınmasıdır. (kara, hava, deniz, demiryolu) Geleneksel taşıma ve en
çok kullanılan taşıma yöntemidir. Çoğunlukla kara, hava, deniz ve demiryolu ile
yapılırken nehir ve boru taşımacılığı ile de yapılmaktadır. Kendi aralarında
avantajları ve dezavantajları farklılık göstermektedir.
1.1.1.Karayolu
Taşımacılığı
En çok kullanılan taşıma türüdür. Oldukça yaygın olan bu
taşıma türünde yükleme ve boşaltma işlerinin kolaylıkla yapılabilmesi, tarifeli
yüklemelerin sıkça yapılabilmesi, kapıdan kapıya hizmet verilebilmesi, kısa
süreli sevkler nedeniyle daha çok tercih edilen taşıma türüdür. Bunun dışında
oluşan olumsuz yönleri; yüksek maliyetinin olması, kötü hava koşullarından
kolay etkilenmesi, trafik ve çevre faktörlerden kolay etkilenmesidir. Özellikle
2.Dünya Savaşı’ndan sonra çok kullanılan nakliye türü olmuş ve tüm lojistik
süreçlerinde yer almıştır. Günümüzde rekabetin en çok yaşandığı taşıma türüdür.
Türkiye’de özellikle 1950’lerin sonunda yoğun kullanımı başlamıştır ve hızla
gelişim göstermiştir. Ülkemizde kara yolu ağı uzunluğu 1950’lerden 2001’e kadar
4,79 kat artmıştır. Bu veri karayolu taşımacılığına verilen önemi
göstermektedir.
1.1.2.Denizyolu
Taşımacılığı
Uluslararası anlamda en yaygın kullanılan taşımacılık
türüdür. Taşıma modları arasında en güvenli ve düşük maliyetli olanıdır. Çok
büyük miktardaki ürünler ve konteynerlenebilen ürünler denizyolu le taşınır.
Karayoluna göre 7, havayoluna göre 22, demiryoluna göre 3,5 kat daha az
maliyetli olmasından dolayı dünyada en çok tercih edilen taşıma yöntemidir.
Deniz ticareti taşımacılığı, dünya tercihinin %92’sini omuzlamaktadır. Kıtalar
ve ülkeler arası taşınan yük miktarı da 7 milyon tondur. Türkiye jeopolitik ve
coğrafi yapısı itibariyle deniz taşımacılığına çok uygun bir konumda
bulunmasına rağmen yanlış yatırımlar nedeniyle avantajını kullanamamaktadır.
Son yıllarda her ne kadar deniz ticareti adına düzenlemeler yapılsa da hala
yetersiz kalmaktadır. 2000 yılı içinde Türkiye’nin toplam dış ticaretinin %90’ı
deniz taşımacılığı ile yapılmıştır. Bu taşımacılıkta denizyollarının aldığı pay
30,5 ile 36milyon tondur. Yabancı bayraklı gemilerin taşıdığı 82 milyon ton yük
için ödenen navlun 2,5 milyar civarındadır. Ro-ro taşımacılığı gibi doğru
vizyon ve yatırımlarla Türkiye kısa sürede istediği ve asıl olması gereken güce
kavuşacaktır.
1.1.3. Havayolu
Taşımacılığı
En önemli tercih sebebi hız faktörüdür. Bununla birlikte birim taşıma maliyetleri, diğer taşıma türlerine nazaran oldukça yüksektir. 500 km’den daha uzak mesafeler için oldukça elverişlidir. Ancak havayolu taşımacılığın sağladığı hız avantajı, aynı zamanda depolama maliyetlerinin azaltıcı etkeni de olabilir. Bununla birlikte küresel şirketler için, maliyetle birlikte hız ve zaman kavramları da önem kazanmıştır. Bu sebeple havayolu taşımacılığının, entegre taşıma içinde ki önemi her geçen gün artmaktadır. Türkiye’de havayolu taşımacılığı uzun yıllar devlet tekelinde yapıldıktan sonra 2003 yılında yapılan düzenlemelerle, bölgesel taşımacılığın önü açılmıştır. Bu düzenlemelerden sonra bölgesel yolcu taşımacılığında da büyük artışlar gözlemlenmiştir. Bunun yanında yeni firmaların sektöre girişi hızlanmıştır.
1.1.4. Demiryolu
Taşımacılığı
Demiryolu taşımacılığı ağır ve hacimli yükler için düşük değerli,
yüksek maliyetlere katlanılmadan yapılan bir taşımacılık türüdür. Yüksek
yatırım maliyetleri ve bakımları nedeniyle genellikle devletler tarafından
kullanılmaktadır. Uzun mesafeli kara taşımacılığında yüksek miktarda maliyet
avantajları sağlamaktadır. Entegre taşımacılık olarak baktığımızda en önemli
araçlardan birisidir. Türkiye’de demiryolunu teşvik edici düzenlemeler
yapılmasına rağmen, bu taşıma yolunun gelişmesi için altyapı çalışması
gerektiği için başarılı bir sonuç alınamamaktadır. Fakat hem taşıyıcıların hem
de üreticilerin bilinçlenmesi sonucunda demiryoluna bakış açısı ve katkısı
hızla değişmektedir.
1.1.5. Boru Hattı
Taşımacılığı
Demiryolu taşımacılığında olduğu gibi bu taşımacılık türünde
de ilk yatırım oldukça yüksek maliyetlidir. Genellikle ham petrol, doğalgaz
gibi likit ya da gaz halinde olan maddeler taşınmaktadır. Yüksek miktarda ürün
taşıması ve güvenilir olması büyük avantaj sağlar ancak esnekliği son derece
düşüktür. Türkiye’de son yıllarda boru hatlarına ve taşımacılığına önem artmıştır.
1.1.6. Nehir Yolu
Taşımacılığı
Avrupa’da çok sık ve yaygın kullanılmasına rağmen Türkiye’de
henüz başlangıç aşamasındadır. Özel taşıma araçlarına ihtiyaç vardır ve araç
kapasiteleri genele suyun derinliğine göre değişmektedir. Türkiye’de akarsuların
debi oranlarının yüksek olması ve coğrafi sebeplerden dolayı verimli bir
şekilde kullanmak çok fazla mümkün olmamaktadır.
2. Multimodal
Taşımacılık
Farklı taşıma türleri ve araçlarla birden fazla taşıtla
yapılan taşıma türüdür.
2.1. İntermodel
Taşımacılık
Kapıdan kapıya taşıma ve en az iki taşıma türü ile yükün en
kısa zamanda teslim edilmesi yönünde yapılan taşımacılıktır. Tek yükleme ile
aynı taşıma birimleri içinde ürünlerin ellenmeden, birden çok taşıma
yöntemleriyle taşınması olarak tanımlanır. Boş konteyner ve boş treylerin
içinde bir ürün olmadan taşınmasına, içlerinde herhangi bir ürün olmadığı için
intermodel adı verilmiştir.
2.2. Kombine
Taşımacılık
Yükün bir taşıma biriminin içinde yeniden yüklemeye gerek
kalmaksızın en az iki taşıma yöntemi kullanılarak yapılmasıdır. Türkiye diğer
taşıma modlarına göre bu taşımada önemli işlerin altına imza atmış ve oldukça
başarılı bir ülkedir. Ro-ro taşımacılığı buna en iyi örnek olarak
gösterilebilir.