Dünya çapında yük taşımacılığının büyük çoğunluğu deniz yolu ile gerçekleştirilmektedir. Bu da deniz taşımacılığında yoğun bir konteyner trafiğine sebebiyet vermektedir. Yoğun konteyner trafiğinin düzenlenmesi için konulan kurallara uymayan ithalatçı ve ihracatçı firmalara çeşitli parasal yaptırımlar uygulanmaktadır. Bunlardan biri demurajdır.
Deniz taşımacılığı ile nakliyesi gerçekleşecek olan malların limanda yükleme ve boşaltma süreleri, alıcı ve satıcı arasında önceden belirlenir. Bu sürenin aşılması durumunda demuraj adı verilen ek ücretler taşıyan tarafından talep edilmektedir. Meydana gelen bu ek ücretlerin muhasebeleştirilmesi hususunda, demurajın bir maliyet olarak mı algılanması yoksa bir ceza olarak mı nitelendirilmesi noktalarında çeşitli tereddütler hâsıl olmaktadır. Tam da bu noktada demuraj faturası muhasebe kaydı ile ilgili tereddütlerinizi gidermek için bu yazıyı kaleme alıyoruz.
1.Demuraj Maliyetleri Navlun Gideridir
Maliye Bakanlığının konuyla ilgili çeşitli dönemlerde yayımladığı özelgelerinde açık bir şekilde demuraj bedellerinin navlun gideri kapsamında değerlendirilmesi gerektiği anlaşılmaktadır. Maliye Bakanlığının 06.12.1996 tarihli ve 67646 sayılı özelgesinde işin sözleşmede belirtilen süre zarfında neticelenmemesi durumunda ödenen Demuraj giderlerinin navlun hasılatı kapsamında değerlendirilmesi gerektiği görüşü beyan edilmiştir. Buradan da anlaşılacağı üzere demuraj bedelleri navlun gideri kapsamında düşünülmeli ve demuraj faturası muhasebe kaydı bu kapsamda yapılmalıdır.
2-Taşıyan Tarafında Demuraj Bedeli
Maliye Bakanlığının 23.12.1985 tarihli ve 81912 sayılı özelgesinde de belirtildiği üzere taşıyanın demuraj ile bir ek gelir elde etmesinden ötürü, herhangi bir taşımacılık istisnası söz konusu değilse, elde ettiği bedeller KDV’ye tabidir. Fatura düzenlenerek tahsilat kayıt altına alınmalıdır.
Sonuç olarak demuraj bedellerinin navlun kapsamında değerlendirilmesi hususunda herhangi bir engel söz konusu değildir. Demuraj bedellerinin ceza-i işlem olarak değerlendirilmeyip, navlun bedeline dâhil edilerek muhasebeleştirilmesi gerekmektedir.